Tekst alternatywny (opis alternatywny, alternative text, ALT)

Tekst alternatywny (ALT) – co to jest i dlaczego jest tak ważny?

Tekst alternatywny (ang. alternative text lub alt text) to opis treści obrazu osadzony w znaczniku HTML za pomocą atrybutu alt. Jego podstawowym celem jest umożliwienie zrozumienia zawartości grafiki osobom, które nie mogą jej zobaczyć – np. z powodu korzystania z czytników ekranu lub problemów z załadowaniem obrazu w przeglądarce. To element krytyczny z punktu widzenia dostępności stron internetowych oraz optymalizacji SEO.

Roboty wyszukiwarek, takie jak Google, nie "widzą" obrazów w tradycyjnym sensie. To właśnie tekst alternatywny pozwala im zrozumieć, co dana grafika przedstawia, i jaką funkcję pełni w kontekście strony. Poprawnie zastosowany atrybut ALT może więc zwiększyć widoczność witryny w wynikach wyszukiwania grafik, a tym samym – przyczynić się do większego ruchu organicznego i lepszego pozycjonowania.

Jak wygląda atrybut ALT w kodzie HTML?

W języku HTML atrybut alt umieszczany jest w znaczniku , który odpowiada za osadzanie obrazków na stronie. Oto prosty przykład użycia:

< img src="kanapa-skorzana.jpg" alt="Nowoczesna kanapa skórzana w salonie w stylu glamour">

W powyższym przykładzie opisujemy, co przedstawia grafika w sposób naturalny i konkretny, używając fraz, które jednocześnie mogą wspierać SEO (np. "kanapa skórzana", "styl glamour"). Dzięki temu obrazek staje się "czytelny" nie tylko dla algorytmów Google, ale także dla użytkowników korzystających z technologii wspierających – takich jak czytniki ekranu.

Ważne jest, by nie mylić atrybutu ALT z title, który pełni inną funkcję – wyświetla podpowiedź po najechaniu kursorem. ALT służy do opisu zawartości obrazu w sposób tekstowy i informacyjny – a nie dekoracyjny.

Tekst alternatywny a SEO – wpływ ALT na pozycjonowanie

Choć tekst alternatywny jest przede wszystkim elementem dostępności (web accessibility), jego znaczenie w kontekście SEO rośnie z roku na rok. Wyszukiwarki internetowe wykorzystują zawartość atrybutu alt do interpretowania obrazów i przypisywania im odpowiedniego kontekstu tematycznego. Dzięki temu grafiki mogą pojawiać się w wynikach wyszukiwania Google Images lub stanowić istotny element w ocenie trafności strony wobec konkretnego zapytania użytkownika.

Warto dodać, że alt text może zwiększyć widoczność całej strony internetowej – szczególnie w kontekście tzw. "visual search", czyli wyszukiwania wizualnego. Google intensywnie rozwija algorytmy rozpoznawania obrazu (np. Google Lens), ale tekstowy opis nadal odgrywa istotną rolę w ich interpretacji. Dobrze napisany opis alternatywny wspiera zarówno klasyczne wyszukiwanie tekstowe, jak i wizualne.

Jak pisać dobry tekst alternatywny – praktyczne zasady

Tworzenie wartościowych opisów alternatywnych nie polega jedynie na wrzuceniu przypadkowej frazy do atrybutu ALT. Istnieje kilka zasad, które warto uwzględnić, aby tekst był użyteczny zarówno dla użytkowników, jak i wyszukiwarek:

• Opisuj to, co widzisz – bądź precyzyjny. Nie pisz „obrazek” ani „zdjęcie produktu”, tylko np. „granatowy narożnik tapicerowany z funkcją spania”.
• Unikaj upychania słów kluczowych – tekst musi brzmieć naturalnie, nie powinien być spamem SEO.
• Nie opisuj grafiki dekoracyjnej – jeśli obraz nie niesie informacji, pozostaw ALT pusty: alt="".
• Nie powtarzaj tekstu z otoczenia – ALT powinien wnosić coś nowego i uzupełniającego, a nie dublować podpisy lub nagłówki.
• Zadbaj o długość – idealny ALT ma od 5 do 15 słów. Zbyt długi opis może być zignorowany przez algorytm lub ucięty przez czytniki.

Przemyślany opis zawartości grafiki to nie tylko element zgodny z WCAG, ale także szansa na dodatkowy ruch z wyszukiwarki. Warto więc zainwestować w jego jakość, zwłaszcza w przypadku kluczowych grafik na stronie: zdjęć produktów, wykresów, infografik, ikon lub grafik CTA.

Tekst alternatywny a dostępność stron internetowych (WCAG)

Jednym z najważniejszych powodów stosowania atrybutu alt jest zapewnienie dostępności witryny internetowej dla osób z niepełnosprawnościami, zwłaszcza niewidomych i słabowidzących. Standardy WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) wymagają, aby każda istotna grafika posiadała tekstowy opis alternatywny, który zostanie odczytany przez czytnik ekranu.

Dla użytkownika korzystającego z czytnika treści (np. NVDA, JAWS), alt text pełni rolę kluczowego przekazu – to dzięki niemu wie, że na stronie znajduje się np. infografika wyjaśniająca zależności cenowe, schemat produktu lub zdjęcie ilustrujące emocje. Brak altów oznacza nie tylko pogorszenie UX, ale również potencjalne konsekwencje prawne w krajach, które wymagają spełnienia standardów dostępności (np. ADA w USA).

Deklarując zgodność z WCAG 2.1 lub 2.2, musisz zadbać o to, by każda znacząca grafika była odpowiednio opisana. Pamiętaj, że czytnik ekranu nie "czyta" obrazu – tylko jego opis tekstowy zawarty w znaczniku HTML.

Kiedy nie stosować atrybutu alt – grafika dekoracyjna

Nie każdy obrazek na stronie internetowej wymaga opisu alternatywnego. Jeśli grafika pełni wyłącznie funkcję estetyczną lub dekoracyjną (np. tło z teksturą, ozdobna ikona, ramka), zaleca się stosowanie pustego atrybutu: < img src="linia-dekoracyjna.png" alt="">

Dzięki temu czytniki ekranu pomijają taką grafikę, nie rozpraszając uwagi użytkownika zbędnymi informacjami. Google również rozpoznaje tego typu obrazy jako neutralne i nie przypisuje im wartości semantycznej, dlatego ich indeksowanie nie przynosi żadnych korzyści SEO.

W kontekście dostępności i semantyki webowej ważne jest świadome używanie altów – nie należy ich pomijać, ale też nie nadużywać. Brak atrybutu alt w ogóle (czyli np. < img src="..."> bez alt) to błąd techniczny – nawet jeśli grafika nie jest informacyjna, powinien pojawić się pusty alt, aby spełnić wymagania WCAG i nie generować błędów w testach dostępności.

Automatyczne generowanie ALT – czy warto korzystać z AI?

Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji i narzędzi do rozpoznawania obrazu pojawiły się rozwiązania umożliwiające automatyczne generowanie tekstu alternatywnego. Systemy takie jak Microsoft Azure, Google Cloud Vision czy wbudowane w CMS (np. WordPress z dodatkiem AI) potrafią samodzielnie analizować zawartość graficzną i tworzyć opisy na podstawie tego, co "widzą".

Choć brzmi to jak rozwiązanie idealne, należy zachować ostrożność. Algorytmy rozpoznawania obrazów nie są nieomylne, mogą błędnie interpretować kontekst i nie uwzględniać SEO. Automatycznie wygenerowany opis typu „image with people” nie wnosi żadnej wartości – zarówno dla użytkownika, jak i wyszukiwarki.

Jeśli jednak korzystasz z takich rozwiązań, warto każdorazowo sprawdzić wygenerowany tekst alternatywny i dostosować go do kontekstu strony oraz celów SEO. Najlepszym rozwiązaniem nadal pozostaje ręczne opisanie ważnych grafik – szczególnie na stronie głównej, w artykułach blogowych, ofertach produktowych i na stronach docelowych (landing pages).

Najczęstsze błędy w opisach alternatywnych – jak ich unikać?

Poniżej przedstawiam listę typowych błędów popełnianych przy tworzeniu tekstów alternatywnych i sposoby ich uniknięcia:

• Nadmierne użycie słów kluczowych – np. „meble, meble do salonu, meble tapicerowane, tanie meble” – to spam, który szkodzi SEO.
• Powielanie tej samej frazy – jeśli każdy obrazek na stronie ma opis „logo firmy”, Google i użytkownicy nic z tego nie wyniosą.
• Brak opisu istotnych grafik – np. wykresów, schematów czy banerów promocyjnych z hasłami, które zawierają unikalne informacje.
• Stosowanie ALT tam, gdzie nie ma obrazka – zdarza się, że atrybut ALT błędnie trafia do innych tagów HTML, co powoduje chaos w strukturze dokumentu.

Dobry tekst alternatywny opisuje zrozumiale, syntetycznie i kontekstowo. Pamiętaj, że to nie miejsce na pisanie opisów literackich ani kopiowanie tekstu z sąsiednich elementów strony.

Podsumowanie – dlaczego warto stosować ALT?

Tekst alternatywny to jeden z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych sposobów na poprawę dostępności strony internetowej oraz jej widoczności w wyszukiwarkach. Dzięki dobrze opisanym grafikom:

• Twoja strona staje się dostępna dla większej grupy użytkowników (zgodność z WCAG),
• poprawiasz indeksację grafik w Google Images,
• zwiększasz kontekst semantyczny strony, co może wspomóc pozycjonowanie,
• zyskujesz przewagę nad konkurencją, która ignoruje ten prosty element optymalizacji.

W erze AI, mobilności i dostępności, ignorowanie atrybutu ALT to stracona szansa na rozwój widoczności Twojej witryny. Dobrze opisane obrazki to nie tylko ozdoba – to treść, którą Google traktuje na równi z tekstem.